در زندگی همه ما روزهای سخت و طاقت فرسایی وجود داشته که از روی ناامیدی حاضر به ادامه زندگی نبوده باشیم. مشکلاتی که چه بخاطر اشتباهات خودمان اتفاق افتاده باشند و چه بخاطر طمع و رفتار دیگران این ذهنیت را به ما می دهد که داستان زندگی همه انسان ها، ظرفیت روح انسان را برای استقامت و کشف دوباره شادی نشان می دهد.

یکی از مهارت هایی که می تواند ما را از این شرایط به سلامت عبور دهد مهارت تاب آوری است، مهارتی که به ما یاد می دهد چطوری می توان با داشتن هر مشکل و سختی از زندگی کردن لذت برد.

تاب آوری چیست؟

مهارت تاب آوری و تحمل سختی به زبان ساده یعنی چقدر ظرفیت بازگشتن از وضعیت های دشوار را داریم و چقدر می توانیم خود را پس از بروز موقعیت های سخت، ترمیم کنیم.

تاب آوری یک مهارت آموختنی

کسانی که طرز فکر رشد دارند می دانند که هر چیزی که بعنوان یک مهارت به آن نگاه می شود آموختنی است و اینطور نیست که ما باید مهارت تاب آوری را در ذات خودمان داشته باشیم. پس وقتی تاب آوری پدیده ای ذاتی نیست ما می توانیم از طریق تمرین، آموزش، تلاش، یادگیری وتجربه آن را بدست بیاوریم. پس اگر فکر می کنید تاب آوری کمی دارید، می توانید آن را تقویت کنید و مهارت های خود را برای تاب آور شدن پرورش دهید.

اولین قدم در یادگیری پذیرش شرایط موجود است و اینکه خب الان من چکاری می توانم در شرایط های سخت زندگی انجام بدهم.

چرا در سختی ها شکسته می شویم؟

روانشناس مشهور مارتین سلیگمان، بعد از دهه ها مطالعه در مورد اینکه چگونه مردم با شکست ها مقابله می کنند، متوجه شد که سه P باعث می شود ریکاوری و بازیابی راه به جایی نبرد.

1. شخصی سازی (Personalization): این باور که ما مقصر هستیم.
2. فراگیر بودن (Pervasiveness): این باور که اتفاق ناگوار تمام جنبه ها و حوزه های دیگر زندگی مان را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد.
3. تدوام (Permanence): اعتقاد به این که پس لرزه های این رویداد برای همیشه باقی خواهد ماند.

تحقیقات علمی مختلف نشان می دهد زمانی که باور کنیم این وضعیت دشوار فقط تقصیر خودمان نیست، تمام جنبه های زندگی تان را تحت تاثیر قرار نخواهد داد و قرار نیست همیشه وجود داشته باشد و بلاخره روزی به زندگی عادی برمی گردیم. درک این موضوع که حوادث زندگی فراگیر و دائمی نیستند باعث می شود افراد کمتر دچار افسردگی شوند و راحت تر بتوانند با مشکلات مقابله کنند.

بهبود یافتن و بازیابی در اتفاقات ناگوار مثل طلاق، مرگ، تجاوز یک فرایند فوق العاده دشوار و پیچیده است و روالش برای هر فرد، متفاوت از دیگری است.

دکتر سلیگمن به این نتیجه رسیده بود کلماتی مانند هرگز و همیشه نشانه های تداوم و استمرار هستند و بهتر است بجای آن از گاهی، اوقات و اخیرا استفاده کنیم. مثلا بجای گفتن جمله “همیشه این حس بد را خواهم داشت” بگوییم “گاهی این حس بد به من دست خواهد داد”. با اینکه این جملات آنقدر امیدبخش و عالی نیستند ولی در نوع خود پیشرفت محسوب می شود.

افراد تاب آور چه ویژگی دارند؟

با کمی بررسی می توان فهمید که افرادی که در سختی های زندگی گرفتار می شوند یکسری ویژگی های تاب آوریِ مشترکی دارند که داشتن این ویژگی ها نقش مهمی در احیای حال این دسته از افراد دارد.

پذیرش

در آغوش گرفتن و پذیرفتن اتفاقات بد زندگی یعنی اعتراف می کنیم من هستم و اتفاقات و احساساتم هم همراه من است. ممکن است لحظه ای هم نیاز به ناراحت شدن و گریه کردن داشته باشیم ولی می پذیریم که مسئولیت 100%  انتخاب های گذشته خود و شرایط الان را بپذیریم. در این فضا و شرایط می توانیم در سختی ها تبدیل به انسان بهتری شویم.

احترام به احساسات خود

خویشتن دوستی با خود در هر شرایطی لازم و حیاتی هست. وفتی ما یاد می گیریم با خودمان در شرایط دشوار و اشتباهات زندگی بهتر برخورد کنیم آنوقت حال روحی و جسمی ما که تحت تاثیر همدیگر هستند بهتر باشد.

وقتی زندگی به کام ما نیست احساس نارضایتی می کنیم و حسی دائمی یا ثابت از خودمان می سازیم. احساس حقارت یا ناامنی در درون وجودمان شکل می گیرد که ما ناتوانیم، احمق هستیم… همه این احساسات سرکوب کننده زمانی که اشتباهی پیش میاید در درونمان شکل می گیرد این موضوع باعث بدرفتاری و بی احترامی به خودمان می شود. ولی وقتی می پذیریم ما یک انسان هستیم متوجه می شویم شکست یا موفقیت هر دو می آیند و می گذرند، آن وقت با بخشی از وجودمان تماس برقرار می کنیم که فراتر از تعاریف محدود شخصی است. بدین صورت می توانیم به احساسات خودمان احترام بگذاریم. این احساس ارزشمندی باعث می شود که تاب آوری ما در شرایط دشوار بیشتر شود.

انعطاف پذیری

انعطاف پذیری و مقاومت برخاسته از اعماق وجود ما و حمایت هایی است که در بیرون وجود دارد، حتی بعد از عمیق ترین و وحشتناک ترین حوادث می توان با رسیدن به معنا و مفهومی عمیق تر و به دست آوردن لذت و شادی بیشتر در زندگی رشد کرد.

قدرت حل مسئله

افراد تاب آور یک ویژگی خیلی مهمی که دارند این است که در شرایط سخت هم می توانند تصمیم گیری درستی داشته باشند.

توانایی ویژه ای در تجزیه و تحلیل واقع بینانه مشکلات شخصی و پیدا کردن راه حل های کارساز برای حل و فصل مشکلاتی که به آسانی و سریع حل نمی شوند، دارند. طرز فکر رشد این افراد به آنها کمک می کند مسائل زندگی و سختی های آن را یه اتفاقی که قرار نیست ماندگار باشد می بینند در صورتی که خیلی از افراد بیشتر در پی تعمیم دادن مشکلات به مابقی ابعاد زندگی شان هستند.

تمرین مهارت تاب آوری

آنچه ما از واقعیت درک می کنیم تنها بخش کوچکی از کل واقعیت است. ما بخش هایی از تجربه خود را می گیریم و پیرامون آن داستانی می سازیم و براساس آن داستان زندگی خود را پیش می بریم. ما جهان را تنها به واسطه داستان هایی با شروع و پایان ثابت می شناسیم.

در کنار همه ویژگی های افراد تاب آور که با کسب این مهارت ها می توانید در شرایط دشوار و متفاوت زندگی لحظات بهتری را تجربه کنید، توجه به موضوع خیلی مهمی که تمرین تعمیم ندادن مسائل زندگی بهم دیگر می تواند بار سختی آن را کمتر کند. این قدرت منفی ذهن ما هست که می خواهد شرایط را بدتر از آنطوری که هست نشان دهد. انجام دادن این تمرین ذهنی در نهایت باعث می شود آرامش خاطر بیشتر را تجربه کنید.

با بیان تجربه شخصی خود در قسمت نظرسنجی می توانید به دیگران امید و تاب آوری هدیه بدهد.